Wywiad z aktorem(shite): Kanze Tetsunojo IX

Dziś mam zaszczyt przeprowadzić wywiad z kanze tetsunojo, który jest aktorem teatru no.Jest to rodzaj japońskiego teatru który ukształtował się na przełomie XIV i XV wieku, teatr ten był jedną z ulubionych form rozrywki samurajów. W no bardzo ważna jest gra aktora. Aktorami teatru no są wyłącznie mężczyźni, którzy najczęściej grają w maskach. Wyróżnia się też kilka rodzajów aktorów: shite, wakitsure, ko;kata, aj-kyogen i koken. . Kanze tetsunojo jest shite czyli głównym aktorem reprezentującym świat nierzeczywisty.

Redaktor:Dzień Dobry.
Kanze Tetsunojo:Witam

R: Czy może Pan powiedzieć co jest pańskim zdaniem w no najważniejsze?

K.T.: Nie ma na to prostej odpowiedzi, ale najważniejsze jest może charakterystyczne dla no poczucie czasu. Różni się ono od tego, którego doświadczamy na co dzień, kiedy na przykład mamy ochotę obejrzeć telewizję. W no nie burzy się tej realistycznej, powszedniej percepcji czasowej, ale wyraża się ja śpiewem( utai) chóru i tańcem (mai). To typowe dla no.

R:No powszechnie postrzega się jako teatr symbolu. Czy rzeczywiście wszystko w no jest symboliczne?

K.T.:Oczywiście w no jest dużo gry symbolicznej, ale zwykle uczucia wyraża się też w prosty sposób. W niektórych sztukach aktor główny (shite) posługuje się różnymi rekwizytami jak wędka czy sieć do zarzucania na ryby. Takiego realizmu jest w no stosunkowo dużo. Dlatego nie powinno się uważać tego teatru wyłącznie za teatr symbolu. Z drugiej jednak strony taki realizm jest wpisany w konwencję no. Tę sytuację można porównać do baletu klasycznego w którym obowiązują stałe pozycje. Podstawą techniki gry aktora no są natomiast charakterystyczne sekwencje ruchowe (kata). Płacz na przykład pokazuje się, osłaniając twarz dłońmi, co jest dość realistyczne.

R: Co jest najtrudniejsze w aktorstwie no?

K.T.:Budować rolę, inscenizować spektakl, wyobrażać sobie obraz całości, robić próby i nieustannie zastanawiać się, jak to zostanie przyjęte, czy się spodoba widzom. Najtrudniejsza jest właśnie ta towarzysząca procesowi twórczemu niepewność, obawa o to, czy się uda. W dodatku ostateczny efekt zależy również od własnej kondycji psychicznej podczas przedstawienie i od samopoczucia widza. Tego nie można przewidzieć i dlatego jest to takie trudne.

R: Co oznacza być dobrym aktorem no?

K.T.: Dobrym aktorem jest ten kto potrafi tak grać, żeby wzbudzać w widzu zainteresowanie teatrem no, kto umie spowodować, że widz zechce obejrzeć kolejne przedstawienie. Dobrym aktorem jest zarazem ten, kto potrafi w swojej grze oddać całą wielowiekową tradycję tego teatru.

R:Czy aktor no odczuwa potrzebę poszukiwania inspiracji do pracy nad rola poza no?

K.T.: Myślę, że szukanie inspiracji poza no jest potrzebne, ale ponieważ nauka no trwa bardzo długo i jest niezwykle czasochłonna, na co dzień sprowadza się do walki z czasem. Ale jeśli tylko potrafi się znaleźć wolną chwilę, dobrze jest uprawiać inny rodzaj teatru, tańca, malować obrazy lub pisac wiersze.

R:Jak wygląda praca nad rolą aktora no?

K.T.:Oczywiście zaczyna się od wnikliwej analizy treści sztuki, zapamiętywania tekstu i układów ruchowych. Przy czym w no nie wystarczy myśleć wyłącznie o własnej roli. Trzeba pamiętać o orkiestrze, chórze i aktorze drugoplanowym waki. Intencje głównego aktora shite powinny być oczywiste dla pozostałych osób występujących na scenie. W przeciwnym razie nie będą one mogły dostosować się do jego wizji. Myślę, że w pracy nad rolą najważniejsze jest stworzenie własnej wizji, a następnie opisanie jej w taki sposób, aby pozostali wykonawcy mogli ją zrozumieć i współpracować zgodnie z oczekiwaniami.

R:W no aktor główny zajmuje się też reżyserią.

K.T.:To prawda. W przypadku jednak, gdy shite jest jeszcze w młodym wieku, zazwyczaj realizuje on ogólną koncepcję inscenizacyjną opracowana przez swego nauczyciela.

R:Na co musi shite reżyser zwrócić największą uwagę?

K.T.:Ostatnio wiele osób narzeka na to, ze nie rozumie no, dlatego niekiedy stosuje się pewne uproszczenia. Ponieważ jednak pod żadnym pozorem nie można skracać treści dramatu, ucieka się on do innych sposobów. Jeden z nich polega na ilustrowaniu za pomocą rekwizytów treści sztuki, Kiedy więc na przykład aktor wypowiada słowo łódź, na scenie faktycznie pojawia się odpowiedni rekwizyt, mimo że w przeszłości nie było to praktykowane. Tego typu innowacje są dozwolone, ale nie zezwala się na modyfikowanie dramatów.

R:Powiada się że moment założenia maski na twarz jest dla aktora no wielkim przeżyciem. Czy to prawda?

K.T.:W sali kagami-no jest duże lustro Przed nim aktor zakłada maskę na twarz.Robi to bezpośrednio przed wejściem na scenę. Wtedy następuje spotkanie z maską, której w przeszłości mógł używać własny ojciec i inni przodkowie lub starsi, bardziej doświadczeni aktorzy. To niezwykle wzruszający moment. Przed założeniem maski na twarz oddaje się jej pełen szacunku pokłon.

R:Czy każdy aktor no zakłada maskę?

K.T.: Nie, nie każdy np. waki nigdy nie ma jej na sobie. Jednak aktor shite ma ją zawsze na twarzy, potrzebuje jej ponieważ wymagają tego jego role, grać może on zarówno bóstwo, demona, kobietę, zwierze, dziecko lub ducha , nigdy nie należy do świata ziemskiego.

R:Bardzo dziękuję za wywiad.

K.T.:Ja również dziękuję